Πρακτικές για αντιμετώπιση της σχολικής βίας

      Οι  καινοτόμες πρακτικές σύμφωνα με το διεθνές, Ευρωπαϊκό και εθνικό

     θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών,

     την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

   Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού του Ο.Η.Ε

 ως παιδί θεωρείται κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των δεκαοκτώ ετών, εκτός κι αν η ενηλικίωση επέρχεται νωρίτερα, σύμφωνα με την ισχύουσα σε κάθε χώρα νομοθεσία. Η ανηλικότητα απολαμβάνει ειδικής προστασίας από τον νομοθέτη και από τους ισχύοντες κοινωνικούς κανόνες, επειδή ακριβώς αποτελεί μία περίοδο της ζωής που το άτομο δεν έχει διαμορφώσει ακόμη με επάρκεια την προσωπικότητα του, επομένως είναι ευάλωτο και δέχεται με εύκολο τρόπο επιρροές, ιδιαίτερα από τις ενέργειες των ενηλίκων με τους οποίους συναναστρέφεται και είναι επιρρεπές σε επιδράσεις από τις κοινωνικές του συναναστροφές.

     Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου του 1990. Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί από 193 χώρες. Στην Ελλάδα κυρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992 με τον νόμο 2101/92.

     Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού,

το κάθε παιδί πρέπει να απολαμβάνει την προστασία των δικαιωμάτων του για τη σωστή σωματική, ψυχική και πνευματική του ανάπτυξη. Και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να υποπίπτει σε καταστάσεις που απειλούν την σωματική, ψυχική και πνευματική του ακεραιότητα.

     Ο ρόλος των θεσμών κοινωνικοποίησης, κυρίως της οικογένειας και του σχολείου, που με τη συμβολή τους ουσιαστικά αναλαμβάνουν την πολυεπίπεδη μετάδοση, εμπέδωση, πραγμάτωση και διαφύλαξη των δικαιωμάτων του παιδιού καθίσταται πολύ σημαντικός μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν προστασία από κάθε μορφής βία και αυτό το δικαίωμα τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα δικαιώματα τους στη φροντίδα, στην ψυχοσωματική τους ανάπτυξη, στην υγεία, στην καλλιέργεια των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους, στην εκπαίδευση, στην ελεύθερη έκφραση των απόψεων τους, στην ενημέρωση, στην ψυχαγωγία, στη συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο και στα κοινωνικά δρώμενα, στο δικαίωμα τους για διαφορετικότητα και στην προστασία τους από κάθε είδους διάκριση.

      Το Συμβούλιο της Ευρώπης ένας διεθνής οργανισμός  ο οποίος έχει ως σκοπό την ευρωπαϊκή ενοποίηση και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα νομικά πρότυπα και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ,εστιάζει την προσοχή του στην προώθηση της δημοκρατικής διοίκησης του σχολείου για την εφαρμογή και εμπέδωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Έχει επικεντρωθεί στην ανάγκη λειτουργίας των σχολείων με δημοκρατικό τρόπο και στην ανάγκη της επιμόρφωσης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών για την έμπρακτη και αποτελεσματική ανταπόκριση τους στο θεσμοθετημένο ρόλο τους.

       Στην Ελλάδα Ο Συνήγορος του Παιδιού

Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι ανεξάρτητη αρχή κατοχυρωμένη στο Σύνταγμα. Ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1η Οκτωβρίου του 1998. Αποστολή του είναι η διαμεσολάβηση μεταξύ της δημόσιας διοίκησης και των πολιτών για την προστασία των δικαιωμάτων τους, την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την τήρηση της νομιμότητας. Με τη ιδιότητά του ως Συνήγορος του Παιδιού έχει ως κύριο αντικείμενο την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού. Η λειτουργία του καθορίζεται στον Νόμο 3094/2003 (με τον οποίο δημιουργήθηκε και ο Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού) και στον Κανονισμό Λειτουργίας του (ΠΔ 273/1999) στο πλαίσιο που θέτουν οι διατάξεις του Συντάγματος.

Δύναται να ενεργήσει αυτεπάγγελτα σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων, αν το κρίνει αναγκαίο. Επίσης αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την παρακολούθηση και προώθηση της εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων και της λοιπής εθνικής νομοθεσίας για τα δικαιώματα του παιδιού.

Ο θεσμός του Συνηγόρου του Παιδιού λειτουργεί ήδη σε 24 χώρες από τα 47 κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (Europe’s Anti-bullying Campaign), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Daphne, αναφέρει τις υποχρεώσεις που πρέπει να έχουν οι εκπαιδευτικοί στην αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού και τονίζει ότι τον κύριο ρόλο τον έχουν οι εκπαιδευτικοί. Στην Ελλάδα Το Χαμόγελο του Παιδιού είναι ο συντονιστής εταίρος.

     Στην Ελλάδα δεν υπάρχει συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας.

Μέσα από το «καθηκοντολόγιο» των εκπαιδευτικών που ορίζει τις υποχρεώσεις τους διαφαίνεται η υποχρέωσή τους να προστατεύουν τα παιδιά και γίνεται έμμεση αναφορά στις υποχρεώσεις των σχολικών συμβούλων και του συλλόγου των διδασκόντων.

  Ο Διευθυντής του σχολείου καθίσταται ο πλέον αρμόδιος για την υγεία και την ασφάλεια των μαθητών μαζί με τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας.

Το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων υλοποιεί την Ανάπτυξη και λειτουργία Δικτύου Πρόληψης και Αντιμετώπισης των φαινομένων Σχολικής Βίας και εκφοβισμού ΑΠ1, ΑΠ2 και ΑΠ3 μέσω του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» με σκοπό την ανάπτυξη και λειτουργία δικτύου ενημέρωσης, επιμόρφωσης, πρόληψης και αντιμετώπισης των φαινομένων της σχολικής βίας και του εκφοβισμού με δράσεις ενημέρωσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και των γονέων.

Καλές πρακτικές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου του εκφοβισμού εστιάζουν:

 στη συζήτηση για τα δικαιώματα των παιδιών,

στην ανάπτυξη της φιλίας και της αλληλεγγύης,

στην ευαισθητοποίηση,

 στην εποπτεία του σχολικού χώρου

 και στην ενεργητική εμπλοκή των εκπαιδευτικών

 και στη διάδραση με τους γονείς και τη σχολική και τοπική κοινότητα.

Η δυναμική της ομάδας, των κοινωνικών δεξιοτήτων, της ομαδικής εργασίας των μαθητών, της ενεργητικής συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία, των μεθόδων αυτοπροστασίας των μαθητών και της δημοκρατικής διακυβέρνησης του σχολείου είναι σημαντικές πρωτοβουλίες.

 Οι εκπαιδευτικοί προωθούν τη συνεργασία μέσω της ομαδοσυνεργατικής μάθησης, συνομιλούν και  προάγουν την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών,  διαχειρίζονται κατάλληλα την τάξη και  έχουν υποστηρικτική συμπεριφορά απέναντι στους μαθητές. Η διαχείριση της τάξης βελτιώνει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών και την επικοινωνία μεταξύ τους και βελτιώνει την ποιότητα ζωής της σχολικής κοινότητας.

     Στο επόμενο άρθρο μας που επιμελείται η Διευθύντρια του σχολείου μας,κ α Φωτεινή Σωτήρχου , απαντάμε στην ερώτηση των παιδιών:

 «Και τι θα κάνετε εσείς οι μεγάλοι σε κάποιο παιδί που συνεχίζει συστηματικά να ασκεί βία σε άλλο παιδί;» τηρώντας συγκεκριμένες διαδικασίες όσον αφορά τις συνέπειες στησυστηματική άσκηση βίας .